Opvolgdilemma’s van de Next Gen

Dinsdag 14 juni waren Machiel Gosschalk en Jonieke van Oord te gast bij de NCD voor een talk over opvolgdilemma’s van de volgende generatie.

Machiel is de 5e generatie ‘telg van het familiebedrijf’. Vroeger thuis werd er zoveel over het familiebedrijf gesproken, dat Machiel zich tijdens zijn studie gespecialiseerd heeft in het familiebedrijf. Hij heeft bedrijfskunde en economie gestudeerd, gevolgd door een MBA Governance en psychologie. Machiel werkt bij BDO en helpt familiebedrijven met kwesties rondom opvolging.

Jonieke van Oord behoort tot de derde generatie van het familiebedrijf Ahlmann Nederland. Zij vertelde over het proces van voorbereiding van opvolging binnen haar familie en het familiebedrijf.

Keuze en geschiktheid bij opvolging

Machiel adresseerde een belangrijke vraag: is opvolging binnen een familiebedrijf altijd een keuze?

Machiel: “Bij het koningshuis zie je dat de oudst geborene geacht werd troonopvolger te zijn. Tegenwoordig zie je dat potentiële opvolgers binnen familiebedrijven er echt goed over nadenken. Aan de andere kant torpedeert de pater familias kind(eren) vaak nog om op te volgen.”

Een ander belangrijk aspect in opvolging is geschiktheid. Wat is de relatie tussen geschiktheid en succes? Iemand die niet geschikt lijkt voor opvolging, kan toch heel succesvol blijken te zijn. Machiel gaf een interessant voorbeeld van Floris van Bommel. Hij leek niet geschikt om het familiebedrijf over te nemen, toch was hij wat het bedrijf nodig had qua creativiteit. Hij bleek heel goed in staat het bedrijf een nieuwe draai te geven. Dat was bij zijn start niet duidelijk.

Openheid, eerlijkheid en transparantie

Jonieke vertelde dat ze niet verwacht had interesse te hebben in opvolging binnen Ahlmann Nederland. Tijdens haar studie werd het familiebedrijf toch interessant.

Familie zijn van elkaar en samenwerken binnen een familiebedrijf brengt een speciale dynamiek met zich mee. Jonieke heeft haar familie beter leren kennen in het proces van het voorbereiden van de opvolging.

Jonieke: “Bij ons heeft iedereen zijn eigen kracht, zodat we elkaar niet in de weg lopen. Dit is vrij natuurlijk gegaan in het proces van het voorbereiden van opvolging. Als familie en familiebedrijf heb je veel verschillende petten. ‘s Avonds aan tafel ben je familie, de volgende dag aan de vergadertafel ben je collega’s, bestuursleden, etc. Door het samenwerken kom je patronen tegen. Door eerlijk alles op tafel te leggen, kun je minder constructieve patronen benoemen en waar nodig veranderen.”

Karlijn L’Ortye, moderator van deze talk, vroeg Machiel en Jonieke of openheid, eerlijkheid en transparantie iets is waar de huidige generatiemeer belang aan hecht.

Machiel gaf aan dat gebrek aan communicatie één van de belangrijkste oorzaken van een mislukte opvolging is.

“Communicatie en interactie zijn lastig. Sommige dingen worden in de doofpot gestopt. Soms zie ik vluchtgedrag. Door goed te communiceren, kijken waar de passies liggen, alles op tafel te leggen, krijg je op tijd helder of iemand voor opvolging geschikt is,” aldus Machiel.

Waar start je bij opvolging? Het familiestatuut en echte gesprekken

Machiel begint in het opvolgingsadvies bij waarden. Zowel de waarden binnen de familie als binnen het familiebedrijf.

Je kunt hierbij denken aan vragen als: Wie zie je als familie? Wie betrek je wel en niet? Hoe denken we over beloning? Wat is onze eigendomsstrategie? Wat voor toekomstvisie hebben wij als familie en bedrijf?

Machiel: “Het belangrijkste in het proces van opvolging zijn uiteindelijk eerlijke gesprekken. Kijk elkaar recht in de ogen en voer de echte gesprekken. Het familiestatuut biedt een structuur om belangrijke onderwerpen allemaal op tafel te leggen en te bespreken, het gaat niet om het document op zich.”

“Dergelijke gesprekken zijn heel lastig en het is heel natuurlijk om het erover te hebben. Het ijs moet even gebroken worden, dingen moeten bespreekbaar gemaakt worden. Het heeft even tijd nodig, maar dan is alles bespreekbaar,” aldus Jonieke. Bij haar werden deze gesprekken begeleid door Iris Gündel, die vanuit mediation en change management is gaan ondernemen. Zij heeft het platform ‘Voorkans’ opgericht waarin ondernemers, teams en familiebedrijven samen komen tot een optimale samenwerking. Machiel vult aan dat er vele mogelijkheden zijn om begeleiding te krijgen bij samenwerking en ‘echte gesprekken’.

Verschillende generaties kijken vanuit hun eigen perspectief naar belangrijke onderwerpen. Denk hierbij aan thema’s als de vorm van de onderneming, duurzaamheid, filantropie en sociale media.

Jonieke gaf een voorbeeld uit de dagelijkse praktijk: “In onze generatie is het vanzelfsprekend dat je alles via de mail doet. Mijn vader belt liever en overlegt persoonlijk met collega’s en daardoor ligt er minder vast op papier.”

Machiel onderstreept het belang van verbinding met mensen die ‘in hetzelfde schuitje zitten’. Hij zit sinds enkele jaren in een groep met NextGen’ers uit familiebedrijven. Onderling is er veel herkenning en worden er goede gesprekken gevoerd over gemeenschappelijke thema’s.

Het samen sparren herkent Karlijn ook bij NCD. Neem de kringen daarin zorgen gesprekken voor herkenning en erkenning ze worden gedeeld in een veilige omgeving waar men kwetsbaar mag zijn.

Heb jij als NextGen’er binnen een familiebedrijf te maken met uitdagingen en vragen rondom opvolging? Voel je vrij om contact op te nemen met NCD of Machiel Gosschalk.