In welk opzicht verschillen de vereniging, de stichting en de coöperatie van de BV en de NV?

Er zijn een aantal verschillen tussen een vereniging, een stichting en een coöperatie ten opzichte van de BV en de NV. Deze verschillen staan hieronder beschreven.

De vereniging
Een vereniging bestaat uit leden en mag niet als doel hebben om winst te maken. Een vereniging mag echter wel winst maken, maar deze winst moet gebruikt worden voor een gemeenschappelijk doel. De winst mag niet worden verdeeld onder de leden. Een vereniging wordt opgericht door minstens twee personen. De oprichting kan zowel informeel tussen personen plaatsvinden, maar ook door middel van een notariële akte. In het geval van een formele oprichting wordt er gesproken van een formele vereniging, die als rechtspersoon bij de Kamer van Koophandel moet worden ingeschreven. De vereniging heeft dan volledige rechtsbevoegdheid, wat niet het geval is bij een informele vereniging. De organisatiestructuur van een vereniging komt sterk overeen met die van een BV en NV. Er is een bestuur en een algemene ledenvergadering. Daarnaast schrijft de wet dwingend dat in de statuten van de vereniging een vorm van toezicht op het bestuur genomen dient te worden, in het bijzonder op financieel gebied.

De stichting
Een kenmerkend onderscheid tussen een stichting en een vereniging is dat een stichting geen leden kent. Hierdoor bestaat de organisatiestructuur uit een enkel orgaan, namelijk het bestuur. Het is overigens wel toegestaan dat er meer organen in het leven worden geroepen. Een stichting dient een maatschappelijk, ideëel of sociaal doel te hebben en mag geen uitkeringen doen aan personen die bij de organisatie betrokken zijn. Dit uitkeringsverbod betekent niet dat bestuurders geen passende beloning mogen ontvangen voor de werkzaamheden die zij verrichten voor de stichting. Daarnaast mag de stichting ook uitkeringen doen aan niet-betrokken personen, mits deze in verband staan met het ideële doel van de stichting.

De coöperatie
De coöperatie is een commerciële samenwerkingsvorm met de kenmerken van een vereniging. Net als de vereniging kent de coöperatie een drietal organen: een bestuur, een algemene vergadering en een toezichthoudend orgaan. De coöperatie richt zich op de stoffelijke behoeften van haar leden. De oprichting van een coöperatie vindt plaats via een notariële akte, net als bij een BV of NV. In tegenstelling tot de NV en BV is voor de oprichting van een coöperatie geen verklaring van geen bezwaar van de minister van Justitie nodig. Een ander verschil is dat een coöperatie geen aandeelhouders kent, maar leden. De kredietwaardigheid van de coöperatie is niet gebaseerd op het minimumkapitaal van aandeelhouders, maar op het beginsel dat gezamenlijke leden in principe aansprakelijk zijn voor eventuele tekorten. In de statuten kan worden bepaald dat deze aansprakelijkheid wordt uitgesloten of tot een maximum worden beperkt. De leden kunnen hier slechts een beroep op doen, indien de coöperatie aan het slot van zijn naam de letters U.A. (uitsluiting van aansprakelijkheid), en in het tweede geval de letters B.A. (beperkte aansprakelijkheid) heeft geplaatst.

Doordat de leden van de coöperatie niet onderworpen zijn aan dividendbelasting of uitkeringen van winst door de coöperatie, heeft de coöperatie de afgelopen jaren met name in internationale verhoudingen een grote populariteit verworven. Het hangt van de exacte structurering af of de coöperatie daadwerkelijk een meerwaarde kan creëren voor bepaalde situaties.