'Duurzaamheid is van iedereen'

Het is tijd om na te denken over de tijd na corona.

In welke vorm gaan we onze bedrijven en de economie straks weer opbouwen? Gaan we door op dezelfde voet, of zetten we in op een schonere, meer inclusieve economie?

We waren pre-corona in transitie naar een nieuwe economie, waarin duurzaamheid en maatschappelijke impact steeds belangrijker worden. Hoe organisaties daarmee omgaan, bepaalt nu meer dan ooit de waarde van organisaties en hun toekomstbestendigheid. Maar wie neemt de verantwoordelijkheid?

Meneer van Dijk

‘Duurzaamheid? Gaat meneer Van Dijk daar niet over?’ Duurzaamheid mag niet de verantwoordelijkheid van één persoon zijn. Iemand aanwijzen als ‘verantwoordelijke’ voor duurzaamheid kan een middel zijn om het bewustzijn te verspreiden, maar daarmee blijft duurzaamheid waarschijnlijk ‘iets voor erbij’. Om echt waarde toe te voegen aan zowel mens en milieu, als aan de onderneming zelf, moet duurzaamheid een onderdeel van je strategie zijn. Daarvoor is een breed draagvlak belangrijk. Juist hierin kan een Raad van Commissarissen, dus niet een enkele commissaris, het verschil maken. Commissarissen moeten ervoor zorgen dat de lange termijn waarde creatie op de agenda staat. Duurzaamheid is daarin inmiddels een cruciaal onderdeel. De rol van commissarissen hierbij kan enorm verschil maken, omdat ze het onderwerp moeten agenderen én de naleving ervan moeten controleren. Maar hoe houd je toezicht op duurzaamheid?

Toezicht op duurzaamheid

Het meten van en rapporteren over duurzame prestaties is een onderwerp dat nog in de kinderschoenen staat. Duurzaamheid krijgt niet altijd de prioriteit die het verdient. Onwetendheid over toetsingskaders, goede stuurinformatie en een vermeende complexiteit zorgen daarvoor. Wat betreft sturing verschilt toezicht op duurzaamheid niet veel van bijvoorbeeld toezicht op financiële doelen.

Om daarop te sturen moet u enkele zaken helder hebben:

• Hoe belangrijk is duurzaamheid voor de onderneming en waarom? Is dit vanuit intrinsieke motivatie, naleving van wet- en regelgeving, positioneringsvoordelen, kostenbesparing, of een vraag vanuit klanten en/of medewerkers?
• In hoeverre is duurzaamheid onderdeel van de strategie? Dragen producten en diensten bij aan maatschappelijke uitdagingen, bent u uw operaties aan het verduurzamen, is het een gesprekonderwerp met uw leveranciers?
• Wat zijn uw doelen: welke doelen heeft de onderneming, ten aanzien van milieu, mensen en maatschappij, nu en bijvoorbeeld de komende vijftien jaar?
• Met welke KPI’s meten we impact en resultaat ten opzichte van die doelen?
• Hoe rapporteren we resultaten aan welke stakeholders? Voor het meten en rapporteren bestaan er verschillende frameworks. Denk bijvoorbeeld aan integrated reporting, Global Reporting Initiative, of Sustainable Development Goals (SDG). Je ziet dat een deel van de duurzaamheidsrapportages van ondernemingen nu nog op het niveau van verhalen en abstracte statements zit. Er bestaan echter al veel indicatoren die op bedrijfsniveau toegepast kunnen worden om iets te kunnen zeggen over de impact en welk verschil je maakt als onderneming. Als een onderneming hierover nadenkt, die gedachten in de strategie verwerkt en concreet maakt, kunt u er ook toezicht op houden. In de ‘gewone’ strategie doen we dat ook, maar dat is inmiddels een gewoonte. Duurzaamheid in de strategie en toezicht verwerken, vraagt om effort.

Duurzaamheid: probleem of oplossing?

Het oplossen van de maatschappelijke uitdagingen van onze economie en samenleving vereist anders gaan denken over waarde creatie, samenwerkingen en concurrentie. We moeten buiten onze eigen korte termijn (financiële) doelen kijken en elkaar en onszelf de moeilijke vragen durven stellen. In een duurzame economie, hoort uw bedrijf dan bij het probleem of de oplossing? Als het antwoord ‘probleem’ is, stopt u er dan mee of kunt u een transitie maken? Dat vraagt om een omslag bij voornamelijk traditionele ondernemingen, maar biedt ook veel kansen voor de toekomst van de economie. Er zit enorm veel potentie in duurzame innovaties en in nieuwe vormen van samenwerkingen, maar dat vraagt wel dat we het oude denken achter ons laten.

Maar een duurzaamheidscommissaris? Dat is niet de oplossing. Daardoor maak je er een apart hokje van. We zijn in transitie naar een nieuwe economie waarin duurzaamheid en maatschappelijke impact steeds belangrijker worden. De mate waarin ondernemingen daarop anticiperen, bepaalt steeds meer de waarde en toekomstbestendigheid van deze ondernemingen. Dat maakt dat duurzaamheid, maatschappelijke impact, en daarmee gepaard gaande risico’s en kansen, een integraal onderdeel van de strategie moeten zijn. Dat vraagt om breed draagvlak en adoptie binnen de onderneming: iedereen is eigenaar van duurzaamheid.

Dit blog verscheen eerder op Commissarissen.nl

Emma Verheijke

Emma Verheijke is partner Sustainability & Impact Services bij Grant Thornton. Samen met haar team ondersteunt zij bedrijven, investeerders en maatschappelijke organisaties in het definieren, meten, rapporteren en sturen op duurzaamheidsprestaties en maatschappelijke impact.