President-commissaris: het toezichthoudende schaap met vijf poten

De voorzitter van een raad van commissarissen moet een ware alleskunner zijn, een homo universalis.

Het voorzitterschap vergt een intensieve omgang met collega-commissarissen en bijvoorbeeld de CEO. Wat is nodig om als president-commissaris te presteren?

De president-commissaris is het boegbeeld van het toezicht en zal krachtig genoeg moeten zijn om toezicht te houden op het bestuur. De president-commissaris moet de strijd durven én kunnen aangaan met bijvoorbeeld de CEO van een onderneming. Het is een soort schaap met vijf poten en sluitstuk van het corporate governance-bouwwerk.

Het is niet eenvoudig om een voorzitter van een raad van commissarissen te zijn. Je moet de beste commissaris binnen de RvC zijn. Het voorzitterschap vergt het uiterste van je toezichthoudende kwaliteiten. Arnoud Star, toezichthouder bij een internationale bank, zei eens: ‘Als je de ‘zaag scherp wilt houden’ is het belangrijk dat je open staat en bent, kennis en ervaring wilt delen. Je moet belangen wegen, verbindingen maken, verschillen overbruggen of ondergeschikt laten zijn, uitdagen en uitgedaagd willen worden.’

Wettelijk heeft de president-commissaris geen taken buiten de normale toezichthoudende en adviserende taken. Echter, de president-commissaris draagt zorg voor het goed functioneren van de raad van commissarissen en zijn commissies. Daarnaast is de voorzitter het voornaamste aanspreekpunt voor het bestuur over het functioneren van bestuurders en commissarissen.

CEO versus president-commissaris: intensieve relatie De noodzakelijke (vertrouwens)relatie met de CEO stelt hoge eisen aan de voorzitter van de raad van commissarissen. Een goed begrip tussen de president-commissaris en de CEO is broodnodig. Het is ook de taak van de voorzitter van de RvC om de CEO te sterken in zijn of haar rol als eindverantwoordelijke bestuurder van de onderneming.

Maar een flinke portie dualiteit mag ook niet ontbreken. De president-commissaris blijft tenslotte de kritische toezichthouder, inclusief de noodzakelijke afstand en kritische houding die de raad van commissarissen moet kunnen innemen. Met name de voorzitter moet hierin de juiste kritische toon vinden, zodat commissarissen zich niet geremd voelen zich waar nodig stevig en kritisch op te stellen.

Presteren als president-commissaris Zoals je ongetwijfeld hebt begrepen, is de rol van een voorzitter van een raad van commissarissen allerminst een sinecure. Daarom bespreken we hieronder vijf voorwaarden voor een presterende president-commissaris.

1. Bepaal de agenda Een goede voorzitter weet welke onderwerpen de raad van commissarissen moet bespreken: strategie, governance, risicomanagement, KPI’s, HR, enz. Vind een balans tussen toezicht en ‘direct-setting’, het proces waarin je een richting bepaalt. Als er geen balans is, loop je het risico een nieuwe Enron te worden: te veel focus op de innovatieve strategie, terwijl het bedrijf langzaam in een faillissement slipt.
2. Stimuleer een constructief debat De beste RvC’s hebben een omgeving waarin commissarissen vrij kunnen delen, open kunnen zijn en elkaar respectvol ondervragen. Op die manier zullen bestuurders op proactieve wijze het advies van hun collega’s vragen. Goede voorzitters kunnen de juiste sfeer oproepen.
3. Commitment: een must Eis dat alle commissarissen voldoende tijd aan hun rol besteden. De collega-commissarissen moeten de organisatie voldoende kennen, zodat zij een ​​bijdrage kunnen leveren aan de vergadering.
4. Efficiency van een vergadering Leid vergaderingen efficiënt. Zorg ervoor dat alle commissarissen worden betrokken en allemaal meer luisteren dan praten. Een goede voorzitter weet ruimte voor discussie te creëren en weet wanneer moeilijke beslissingen moeten worden genomen.
5. Sterke relatie met CEO Bouw een sterke en productieve werkrelatie op met de CEO. Zorg er tegelijkertijd voor genoeg ruimte tussen jullie, zodat je kunt beoordelen of de topman of –vrouw nog de juiste persoon is voor de taak.

Dit is geen poging tot een uitputtende checklist. Het is onmogelijk om een volledige lijst op te stellen van alle voorwaarden en kwaliteiten voor een goede president-commissaris. Als voorzitter van een raad van commissarissen of raad van toezicht wordt veel van je gevraagd. Denk bijvoorbeeld aan alle stakeholders, complexe vraagstukken en groeiende media-aandacht. Training kan de (beginnende) president-commissaris handvatten bieden. Kijk bijvoorbeeld naar de mogelijkheden van NCD.